Czym osłaniać uchwyty tokarskie?

Żadna tokarka nie mogłaby działać bez dodatkowego oprzyrządowania, jakim jest uchwyt tokarski. Jest to bowiem jednym z podstawowych elementów wyposażenia tej obrabiarki. Dzięki nim można prawidłowo zamocować obrabiany detal w tokarce, a następnie wprowadzić go w ruch obrotowy. Jeśli uchwyt tokarski nie będzie najwyższej jakości, może to odbić się to na dokładności obróbki obrabianego detalu. Dobry uchwyt powinien właściwie centrować obrabiany element współosiowo z wrzecionem tokarki. Jego zadaniem jest niwelowanie ewentualnych błędów geometrycznych obrabianego detalu. Aby praca na tokarce była całkowicie bezpieczna dla operatora, uchwyt tokarski powinien być odpowiednio osłoniony. Z dzisiejszego artykułu dowiesz się, jakie funkcje pełni osłona uchwytu tokarskiego oraz jaki powinna być idealna osłona na ten element.

Jakie funkcje pełni osłona na uchwyt tokarski?

Osłona na uchwyt tokarski to ważny element zapewniający operatorowi tego urządzenia bezpieczeństwo podczas pracy. Wirujący wraz z obrabianym elementem podczas procesu obróbki uchwyt, stwarza ogromne zagrożenie  wypadku, jeżeli operator maszyny będzie nieostrożny. Osłona na uchwyt sprawia, że pracownik jest osłaniany i chroniony przed bezpośrednimi skutkami wirowania uchwytu, które może powodować np. rozpryski wiórów czy cieczy chłodzących. Dobrze dobrane osłony na uchwyt tokarski skutecznie chronią obsługującą daną maszynę osobę, m.in. przed skutkami wyrwania obrabianego przedmiotu z uchwytu podczas toczenia, a także przed zaprószeniem oczu, czy zaczepieniem i pociągnięciem ubrania albo ciała operatora przez obracający się przedmiot lub uchwyt. Z tego względu, nawet przy zastosowaniu najlepszych osłon, zawsze przed przystąpieniem do pracy na tokarce należy zapoznać się z Instrukcją Stanowiskową BHP, informującą o przestrzeganiu przepisów BHP przez operatora maszyny.

Osłona na uchwyt tokarski jest montowana zazwyczaj frontalnie albo z boku do korpusu maszyny. Powinna być wyposażona w mikrowłącznik bezpieczeństwa. Takie osłony mają najczęściej kształt półkolisty. Mogą być monolityczne i nieruchome albo ruchome. Te drugie są podzielone w taki sposób, aby można było otwierać je w całości albo tylko ich przednią część.

Jakie są zalecenia bezpieczeństwa dotyczące pracy na tokarce?

Centralny Instytut Ochrony Pracy zajmujący się tematyką związaną z kształtowaniem i dopasowywaniem warunków pracy tak, aby mogła ona przebiegać zgodnie z psychofizycznymi możliwościami człowieka i w całkowicie bezpiecznych warunkach, wydał zalecenia dotyczące właściwego użytkowania tokarek. Według nich każda tokarka musi być wyposażona w odpowiednie osłony chroniące operatora przed niebezpiecznymi urazami spowodowanymi przez ruchome elementy tej maszyny (np. uchwyt tokarski, czy śruby pociągowe), wyrzucane elementy (takiej jak np.: wióry czy uszkodzone podczas pracy narzędzia) oraz zabezpieczające go przed kontaktem z rozbryzgiwanymi cieczami chłodzącymi. Według tych zaleceń wszystkie uchwyty i tarcze zbierakowe tokarek muszą być zabezpieczone stosownymi osłonami. 

Wszystkie osłony do uchwytów tokarskich, które są ruchome, powinny być dopasowane do wymiarów uchwytu danej maszyny oraz wielkości uchwytu, a także oznakowane znakiem bezpieczeństwa. Niezwykle istotnym elementem takich ruchomych osłon jest również specjalistyczne urządzenie blokujące (np. mikrowyłącznik bezpieczeństwa, wyłącznik krańcowy ryglowany), dzięki którym nie można uruchomić tokarki przy otwartej osłonie. W celu zwiększenia bezpieczeństwa pracy, za każdym razem, zanim operator przystąpi do obróbki elementu na tokarce, musi on upewnić się, że zarówno maszyna, jak i przymocowane do niej osłony są w dobrym stanie technicznym. 

Aby nie doprowadzić do wypadku, należy również zawsze po zamocowaniu i odmocowaniu obrabianego przedmiotu wyjąć klucz z uchwytu. Jeśli zostanie on bowiem w uchwycie, to nie pozwoli zamknąć osłony i uruchomić tokarki przy otwartej osłonie. Należy również zawsze sprawdzać, czy przedmiot przeznaczony do obróbki został starannie i wystarczająco mocno zamocowany w uchwycie tokarskim lub kłach. Jeśli ów element zostanie bowiem wyrwany z uchwytu podczas pracy, może spowodować ciężkie uszkodzenia ciała pracownika. 

Rodzaje osłon na uchwyt tokarski

Na rynku dostępnych jest wiele modeli osłon na uchwyty tokarskie. Możesz je nabyć m.in. w firmie MultiMasz, od wielu lat specjalizującej się w sprzedaży i naprawie maszyn do obróbki metalu. Do najpopularniejszych należą:

•    półkoliste nieruchome osłony wyposażone w ekran przeciwwiórowy w stalowej ramie,

•    monolityczne i nieruchome półkoliste osłony w całości wykonane z przezroczystego i bardzo wytrzymałego tworzywa sztucznego,

•    nieruchome półkoliste osłony wyprodukowane z nieprzezroczystego tworzywa,

•    półkoliste osłony ruchome, które mogą być otwierane całkowicie albo częściowo,

•    duże przesuwne osłony do tokarek chroniące operatorów przed ruchomymi częściami tych maszyn montowane z przodu tokarki z przesuwnym ekranem i możliwością łatwego dopasowania do każdego rodzaju urządzenia.

Wszystkie osłony na uchwyty tokarskie są wykonane z trwałych oraz odpornych na uszkodzenia mechaniczne materiałów i występują w różnych rozmiarach. Mają wbudowany mikrowłącznik bezpieczeństwa oraz stabilną konstrukcję. Dzięki takiej budowie zapewniają operatorom maksymalny poziom bezpieczeństwa podczas pracy.