Badania nieniszczące - kiedy znajdują zastosowanie?

Przemysł opiera się na wykorzystaniu różnego rodzaju tworzyw, w dużej mierze metali. Jakość tych surowców w dużej mierze przekłada się na jakość ostatecznych produktów z nich wytwarzanych, np. konstrukcji wykorzystywanych w budownictwie lub elementów używanych w motoryzacji. W jaki sposób sprawdzić jakość tworzywa bez konieczności uszkadzania go? Dostępnych jest wiele metod tzw. badań nieniszczących.

Zastosowanie badań nieniszczących

Badania nieniszczące to grupa metod badawczych, które stosuje się w celu wykrywania nieciągłości w materiałach produkcyjnych oraz gotowych elementach konstrukcyjnych, a także określania ich stopnia zniszczenia w wyniku eksploatacji. Pozwalają one wyeliminować z dalszej produkcji elementy i materiały posiadające wady, a także zlokalizować uszkodzenia istotnych elementów konstrukcyjnych, znajdujących się już w użytku. Jakkolwiek skuteczne, badania nieniszczące stanowią jedynie rozszerzenie praktyki dozorowanej – ocena stopnia uszkodzenia lub zużycia danego materiału lub elementu nie opiera się wyłącznie na nich. Wybór rodzaju badania uzależniony jest między innymi od charakterystyki badanego materiału, jego wymiarów, kształtu, stanu powierzchni oraz możliwości dostępu do badanego obiektu.

Rodzaje badań nieniszczących

Jak wspomnieliśmy wyżej, wśród badań nieniszczących możemy wyróżnić kilka metod badawczych, różniących się od siebie wykorzystywaną technologią, osiąganą precyzją oraz zastosowaniem. Jedną z podstawowych metod jest badanie radiograficzne, polegające na prześwietleniu danego elementu przy pomocy promieniowania rentgenowskiego. Dzięki niej wykrywa się takie wady jak braki przetopu w spawanych tworzywach, żużle, porowatość czy pęknięcia. Podobny rezultat uzyskamy stosując badanie ultradźwiękowe, opierające się na wykorzystanie fal ultradźwiękowych.

- Do wykonania badania używamy specjalnych urządzeń emitujących fale – mówi przedstawiciel firmy Severt Polska – Fale mają tę właściwość, że przenikają w głąb elementu i odbijając się od znajdujących się w nim nieciągłości. Po odbiciu wracają do urządzenia emitującego. Na podstawie analizy długości fal, urządzenie tworzy cyfrową wizualizację badanego elementu.

Kolejna metoda to badanie penetracyjne, które pozwala wykryć nieprawidłowości na powierzchni materiału i do 2 mm pod powierzchnią. Opiera się ono na wykorzystaniu tzw. penetrantów, które wnikają w nieciągłości w materiale. Dość podobną metodą jest badanie magnetyczno-proszkowe. Różnicę stanowi fakt, że pierwsza z metod używana jest do badanie elementów nieferromagnetycznych, zaś druga – ferromagnetycznych.

Wizualna ocena materiału

Zanim przeprowadzi się wyżej opisane badania, materiał zwykle poddawany jest oględzinom przy pomocy podstawowych pomocy optycznych, np. lup, które pozwalają wykryć nieciągłości powierzchniowych. Bada się również grubość materiału, co pozwala ocenić stopień jego zużycia, powstającego np. w wyniku tarcia. Wizualna ocena może być stosowana wobec wszystkich tworzyw.