Czym są koła pasowe?

W napędach wielu urządzeń oraz pojazdów m.in. w samochodach i maszynach rolniczych wykorzystywane są przekładnie pasowe. Do najważniejszych elementów ich budowy zaliczamy czynne i bierne koła pasowe, na które zakładany jest pas napędowy, czyli elastyczne cięgno wykonane np. z gumy, tkaniny lub skóry. Przekazanie napędu w przekładni odbywa się dzięki połączeniu ciernemu między pasem a kołami pasowymi.

Koła pasowe w przekładniach

W każdej mechanicznej przekładni cięgnowej znajdziemy 2 koła: koło pasowe czynne, które nakładane jest na wał napędzający oraz koło pasowe bierne, nakładane na wał maszyny napędzanej.

Rodzaj kół pasowych zawsze należy dobierać pod specyfikację i wymagania pasa; w przeciwnym razie przekładnia nie będzie pracować w ogóle, jej pracy będą towarzyszyły drgania i wibracje lub ulegnie szybkiemu uszkodzeniu. I tak w przekładniach pracujących z pasem płaskim stosuje się koła pasowe gładkie; w przekładniach z pasem klinowym – koła pasowe z rowkiem; w przekładniach z pasem zębatym – koła pasowe z rowkami w poprzek obwodu.

W motoryzacji (m.in. w alternatorze, układzie kierowniczym, sprężarkach klimatyzacji) najczęściej wykorzystywane są przekładnie z pasem klinowym o trapezoidalnym przekroju i budowie zapewniającej bardzo dużą elastyczność i wytrzymałość. Pas klinowy w takich przekładniach dokładnie wypełnia rowek koła pasowego, dzięki czemu powstaje bardzo duża powierzchnia styku, co minimalizuje poślizg. Co ciekawe, przekładnie klinowe umożliwiają przekazywanie napędu na odległość nawet 10 metrów, przy czym pracują wyjątkowo cicho.

Budowa koła pasowego

Każde koło pasowe zbudowane jest z wieńca i piasty, nie możemy więc mówić tu o szczególnie skomplikowanej konstrukcji. Produkcja kół pasowych odbywa się z wykorzystaniem metody odlewania, następnie koła poddawane są dalszej obróbce skrawaniem, np., w celu stworzenia rowków. Po nadaniu kołu pożądanej formy poddaje się je hartowaniu, dla uzyskania najwyższej wytrzymałości powierzchni. Miejsca styku z pasem są także szlifowane, aby wyeliminować ryzyko uszkodzenia cięgna w trakcie eksploatacji przekładni.

Choć najczęstszą awarią przekładni pasowej jest zerwanie paska, również koła mogą ulegać zużyciu i uszkodzeniom – mówi ekspert z przedsiębiorstwa AGRO-HURT w Warszawie. Jeśli z układu paska docierają niepokojące dźwięki, np. chrobotanie, koniecznie trzeba mu się przyjrzeć. Może się zdarzyć, że podczas takiej kontroli zauważymy, że cały układ jest rozchwiany i po prostu nie pracuje w osi. W takim przypadku konieczna będzie wymiana kół pasowych na nowe.

Bardzo ważne jest, by montaż nowych kół pasowych przebiegał starannie i z wykorzystaniem elementów dopasowanych do wymagań całego układu. Dlatego dobrym pomysłem jest korzystanie z część od sprawdzonego dostawcy i zlecenie montażu w profesjonalnym serwisie.